Ở nơi không ai thấy

Tôi lựa chọn đưa tang em.

//

Ở hồi thứ nhất.

Hồi thứ nhất. Khi chưa đến ba mươi tuổi, tôi nghĩ tính bi kịch của những tình yêu không đúng thời điểm nằm ở chỗ chúng luôn chết yểu. Vì tuổi trẻ có nhiều sóng triều tình cảm bốc đồng, vì cuộc đời mới bắt đầu đã mang theo nhiều thử thách, vì người trong cuộc đời chưa đủ sẵn sàng, chưa đủ nỗ lực, chưa này, chưa kia.

Khi đi qua cái mốc quá nửa của những năm ba mươi, tôi lại nghĩ tính bi kịch ấy nằm ở chỗ những tình yêu đã bị quá hạn, người trong cuộc đã bỏ lỡ mất thời điểm tuyệt vời nhất để buông tay. Tôi không sống lại được tuổi trẻ, không quay lại được thời gian, tôi chỉ có thể muộn màng chia tay; chúng tôi thậm chí còn chẳng nếm được mùi vị gì từ cuộc chia tay ấy, mối quan hệ đáo hạn đã mất đi tất cả mọi sắc màu và hương vị của nó.

Thế nên ở hồi thứ nhất. Hồi thứ nhất. Sân khấu được trang hoàng bằng tông màu tẻ nhạt, những hình khối nếu xuất hiện thì đều đã bị mài mòn các góc cạnh, bề mặt trơn nhẵn, nhạt nhẽo. Nhạt nhẽo. Tôi nghĩ đến một căn nhà cũ đã lâu không có người sống ở đấy. Nó không bẩn, không ẩm mốc. Nó nằm ở một nơi có khí hậu khô ráo tuyệt vời và hai thứ duy nhất ảnh hưởng lên nó là sự bụi bặm và sự thiếu thốn đi hơi thở của cuộc sống hàng ngày diễn ra trong nó. Tôi cũng nghĩ đến cả căn nhà cũ của chính tôi, khi tôi quay về sau gần chục năm biệt xứ. Phía dưới những tấm vải, trong những bọc nylon hay sâu trong hộc tủ; đồ đạc nếu có dán nhãn ghi ngày tháng cụ thể thì đều không vượt quá năm tôi đã ra đi. Tôi nghĩ đến chính mình đứng trong căn nhà đó, nhìn những món đồ, nửa cảm thấy quen thuộc, nửa cảm thấy xa lạ, tâm tư có một phần yên tĩnh, lại có một phần muốn đơn giản là hủy diệt mọi thứ.

Hủy diệt là một từ nặng nề. Sân khấu của hồi thứ nhất chỉ cần sự lạnh lẽo của bê tông cốt thép và sự yên lặng của những đồ vật đã bị mài mòn bởi nhiều lý do: của sử dụng, của ma sát, của thời gian, của sự quen thuộc. Hồi thứ nhất là sự quen thuộc đã bị mòn vào đến tận xương, mất đi tất cả dáng vẻ ban đầu của nó, mất đi cả ý nghĩa tồn tại thực sự của nó. Hồi thứ nhất là sự tĩnh lặng của những năm tháng đã dừng lại từ lúc nào không rõ: chúng chỉ đơn giản là đã dừng lại. Trên sân khấu sẽ có một chiếc đồng hồ thật lớn đã hết pin; Người trong cuộc cần sự phóng đại thô tục như vậy và sự nhắc nhở trắng trợn như vậy.

Trên sân khấu sẽ có tôi và em, hoặc đại diện cho bản thể là tôi và em - chúng ta sẽ vừa ăn cơm vừa nói chuyện, một hành động / sự kiện diễn ra hàng ngày. Bát đĩa trên bàn đều trống không, tiếng đũa nĩa thìa chạm vào đồ gốm sứ, chiếc đèn phía trên bàn ăn chập chờn muốn cháy, nhưng cả tôi và em đều không nhận ra những chi tiết ấy. Tôi không muốn tìm hình ảnh tượng trưng cho sự quen thuộc. Tôi muốn tìm biểu tượng của thói quen. Tình yêu giữa tôi và em đã hoá thành một cỗ máy móc được lập trình, những hành động diễn ra đều chỉ còn là sự biểu diễn máy móc trống rỗng. Trống rỗng. Dưới chân bàn ăn và chỗ chúng ta ngồi sẽ có thật nhiều vỏ xác khô bị trút bỏ của những con côn trùng. Thứ bên trong đã trưởng thành hoặc đã chết đi - trường hợp nào thì chúng cũng đã biến mất. Chỉ còn lớp xương ở lại, khô cằn, dẫm vào là vỡ, hàng ngày tôi và em vẫn dẫm lên chúng như thế, âm thanh giòn tan không có sự kịch tính gì. Nhưng khán giả dưới sân khấu sẽ khó có thể nhìn thấy những vỏ xác này trên sàn; chúng quá nhỏ, quá vụn vặt, và ánh sáng không đủ, tầm nhìn không đủ, âm thanh không được khuếch đại, cũng không có người cố tình thuyết minh cho chúng.

Tình yêu của tôi và em đã chết ở (và từ) những chi tiết. Có vô số những biểu hiện và những biểu tượng và sự phóng đại và sự khoa trương. Nhưng ở hồi thứ nhất này, người trong cuộc chỉ nghe thấy âm thanh của máy móc vận hành theo lập trình của thói quen.

//

Hồi thứ hai có màu sắc sặc sỡ. Như thứ ánh nắng chính ngọ của một ngày giữa hè làm người đi đường chói mắt và khó nhìn ra cái gì với cái gì, làm khuôn mặt họ biến dạng với đôi mày nhăn lại và đôi mắt nheo nỗ lực quá nhiều để duy trì tầm nhìn. Như thứ màu sắc rộn ràng của vô vàn váy sống lễ hội và những người tham dự rạng rỡ trong bộ cánh của mình và sự xoay vần của cơ thể của âm nhạc của những tiếng bước chân bước nhảy trên sàn đá của tâm trí hưng phấn của những ánh nhìn cháy bỏng các cặp tình nhân dành cho nhau. Như thứ ánh đèn loang loáng xảo diệu của những concert âm nhạc - nơi âm thanh thực sự có hình hài của riêng chúng và người nghe nhạc đã đánh mất đi tất cả khả năng kiểm soát các giác quan và thần kinh cảm xúc và những dòng suy nghĩ và tất thảy vui buồn yêu hận cùng ý nghĩa lâu dài của cuộc sống.

Hồi thứ hai. Ở hồi thứ hai này. Em ở lẫn giữa đám đông xập xình âm nhạc và những điệu nhảy, những tà váy quấn vào nhau và những mùi hương kích động khứu giác. Em rạng rỡ trong màu sắc đánh vào thị giác và em hạnh phúc trong tinh thần của sự cộng hưởng và em quên hết đi những thứ đã qua những điều chưa đến em chỉ biết rằng ngay tại lúc này ở đây em đang đắm chìm trong điều em muốn và em đã đuổi kịp thứ được gọi là khát vọng của mình.

Màu sắc sặc sỡ như thế không khí tưng bừng như thế em rực rỡ như thế. Còn tôi là kẻ đứng yên thẳng lưng ở bên rìa sân khấu. Tôi đọc một bài thơ nhưng chính tôi cũng không nghe thấy nó. Tôi cho rằng tôi đã đọc thơ của Wislawa Szymborska, có lẽ vậy.

Không có ngày nào lập lại
Không có hai đêm như nhau
Không có hai nụ hôn giống hệt
Không có hai ánh mắt nhìn lại y như một.

Em của ngày chúng ta gặp nhau có một khát vọng khác với em của ngày hôm nay khi em khiêu vũ ở giữa đám đông nhưng tôi đứng yên ở rìa của sân khấu. Szymborska lại viết

Khi sinh ra ta không thuần thục
Ta không lão luyện lúc từ trần

Khát vọng đến và đi, khát vọng thay đổi theo những cung bậc của cảm xúc và những nấc thang của của cuộc sống và những giai đoạn của trưởng thành và những cột mốc của tỉnh thức. Chúng ta chưa từng thành thục. Ngày ấy tháng ấy năm ấy tôi đã yêu em từ cái nhìn đầu tiên, nơi ánh đèn bar rất vàng rất tối và không gian có sự lạnh lẽo của trăm triệu nỗi cô đơn tích tụ lại qua tháng năm từ những người khách đêm khuya xuất hiện một mình. Ngày ấy tháng ấy năm ấy tôi đã yêu em từ giọng hát không phân biệt được đâu là từ đĩa nhạc đâu là của người thật, em xinh đẹp một mình độc chiếm sự chú mục. Nhưng chúng ta ấy vậy mà lại chưa thành thục. Tôi và em xa nhau trước cả sự từ trần.

Ánh đèn sân khấu lại tối sầm trong khoảnh khắc, tiêu diệt đi hồi ức của nhà thơ và trả lại cho khán giả sự rực rỡ của chính ngọ ngày hè.

Em khiêu vũ ở giữa đám đông còn tôi đã không còn đứng ở rìa sân khấu. Tôi và em xa nhau trước cả sự từ trần.

//

Ở hồi thứ ba.

Hồi thứ ba. Ánh đèn của đô thị lộng lẫy. Chúng ta đều là những đứa con của thành phố; tình yêu của chúng ta phàm tục trong tín ngưỡng của vật chất và những cuộc đối thoại đầy ẩn dụ và siêu hình siêu thực. Khi chúng ta nhìn vào mắt nhau và mắt của những kẻ cùng thời cuộc, chúng ta cố gắng tìm kiếm dấu vết của siêu bản ngã và đáy cùng của vũ trụ. Jesus nói Ta là Chúa. Chúng ta tất cả đều là Chúa trời. Sự xé nhỏ của linh hồn vĩ đại thành những xác phàm như loài người đang sống chỉ là sự vỡ òa của tổ đom đóm và con người như một giống loài cho rằng mình là bất diệt giữa cái mênh mông của núi rừng và ánh sáng lừa dối ở bụng côn trùng. Chỉ vì trong đêm thị giác của ta không nhìn thấy. Chỉ vì cho rằng nơi tiềm thức mất dấu của tồn tại là sự khởi nguồn của vũ trụ và giả thuyết về đáy cùng của nó.

Ở hồi thứ ba, ánh đèn của đô thị thắp sáng những điều vô nghĩa cho những linh hồn phù phiếm của những đứa con thành phố như tôi và em. Chúng ta cụng ly với họ, những đồng loại, chúng ta liệt kê thành công vật chất như một thước đo của việc tiến lên và chúng ta sử dụng phép ẩn dụ như ngôn ngữ của những kẻ tiến hóa bậc cao. Tôi đắm chìm trong việc ngắm nhìn em xinh đẹp biết bao khi mỗi ngày đều cảm thấy nỗ lực của mình là thỏa đáng. Tôi đắm chìm vào những không gian nhân tạo giữa chúng ta và người khác và hưng phấn với những khái niệm mà kỳ thực ở tận cùng ngữ nghĩa của chúng, mỗi người tham gia có lẽ đều không hiểu. Nhưng quan hệ của tất cả đều vận hành dựa trên sự đại khái và sự tương đối như thế. Giá như có một con dao để cắt thật ngọt một mối quan hệ và phân biệt rõ đâu là sự bắt đầu và sự kết thúc của vật thể. Giá như chúng ta có thể nói chính xác điều mình muốn nói.

Thì có lẽ tình yêu sẽ không bị mài mòn dần ở những vùng xám của ngữ nghĩa từ ngữ, ở nơi tín ngưỡng gặp nhau nửa vời, ở sự đồng thuận không được suy nghĩ cặn kẽ, ở sự hiểu lầm của phép ẩn dụ và ở vùng sáng nhân tạo do con người tạm chăng lên chốn phồn hoa với mong muốn kéo dài thêm hơi thở cuộc sống trong một ngày. Giá chúng ta chấp nhận rằng thị giác của mình chỉ đến thế và đom đóm cũng chỉ là những con bọ biết cách chớp sáng. Ở nơi loài người không nhìn thấy, chúng sẽ lột xác, vứt bỏ lại tấm áo khoác bằng xương không có cách nào thay đổi hình dạng theo sự lớn lên của chủ thể bên trong.

Ở nơi loài người không nhìn thấy, vũ trụ vĩnh viễn là một giả thuyết. Ở nơi không ai thấy, chúng ta tất cả đều là Chúa trời chỉ là một niềm tin chứ không phải dẫn chứng khoa học.

Ở nơi không ai thấy. Tình yêu của chúng ta bị mài mòn.

//

Hồi thứ tư, sân khấu lại trở về sự sắp xếp tẻ nhạt và có phần càng xám xịt. Em ngồi trên khối hình vuông có bề mặt nhẵn bóng và thổi bong bóng từ chiếc lọ pha xà phòng. Vỏ ngoài của chiếc lọ đã không còn đọc ra được hình in gốc mà chỉ còn những mảng màu loang vào nhau mờ mờ mịt mịt. Bong bóng chưa hạ xuống mặt đất đã vỡ toang. Khi tất cả chúng ta còn nhỏ, sự vui vẻ có hình hài của việc thổi bong bóng liên tục, khắp nơi, chúng thật đẹp.

Ở hồi thứ tư, em nghĩ về một quá khứ khi tôi chưa xuất hiện. Tôi nghe em kể những ký ức một cách rời rạc, chúng chỉ là những điều em chợt nghĩ đến, ký ức này nối tiếp với ký ức kia một cách ngẫu hứng. Việc kể lại như vậy tạo thành những đường keo nối cuộc đời hai chúng ta lại với nhau. Tôi cũng sẽ kể cho em về một quá khứ khi em chưa xuất hiện. Giá như tôi có một trí nhớ tốt như vậy. Nhưng tôi không có. Tôi chỉ có hiện tại để đáp lại hộp quà có gói quá khứ ấy của em. Tôi đền bù bằng cách nói về tương lai. Tương lai có muôn hình vạn trạng. Nhưng em biết không? Bong bóng xà phòng thường vỡ trước cả khi chạm xuống mặt đất.

Tương lai ấy rốt cuộc thì đã không có pháo hoa cũng không có cầu vồng. Tương lai ấy là bất đồng về quan điểm bầu cử, chi tiêu tài chính, cãi vã về vòng tròn giao tiếp, yếu mềm về những cái chết. Tương lai ấy tôi chưa kịp lớn vừa chiếc vỏ bằng xương của mình còn em đã bức bối trong cái của mình thật lâu. Tương lai ấy bỗng nhiên em mất đi thị giác giữa phồn hoa còn tôi luôn kính cẩn ngẩng đầu hướng thượng. Khi bức tường thành bằng đá được xây lên dọc đường biên giới để ngăn cản sự qua lại của loài người bên kia bức tường so với bên này bức tường; sự bàng quan của em và lòng nhiệt huyết của tôi bỗng nhiên tạo thành hình một cỗ quan tài. Khi những người quan trọng lần lượt đối diện với tuổi già và cả sự ra đi và cuộc sống của chúng ta không còn là tự do rong ruổi và phát ngôn hoa mỹ; sự cáu bẳn của em và sự hủy diệt của tôi bỗng nhiên càng làm rõ hình cỗ quan tài trong không gian nhạt nhẽo càng có phần xám xịt. Tương lai vẫn luôn sẽ tới.

Chỉ là tình yêu của tôi và em đã bị đóng đinh vào chiếc quan tài hình thành từ những điều đáng ra vốn chẳng liên quan đến chúng ta ở bất kỳ thời điểm nào.

//

Ở hồi thứ năm, cũng là hồi cuối. Tôi và em làm tình.

Giá như tôi biết mình đã ngừng yêu em từ lúc nào. Giá như em nhận ra những chiếc xác rỗng dưới chân đã bị mình dẫm nát từ lâu lắm. Giá như khán giả có thể lên sân khấu và quan sát tất cả sự dàn dựng và tìm tòi những dấu vết và cảm nhận những dấu hiệu và thảo luận ý nghĩa biểu trưng của tất thảy những chi tiết cố tình được phóng đại và vô tình bị giấu đi.

Nhưng trong lúc tôi và em làm tình, khán giả đã ngủ quên vì đây không phải kịch bản của họ và chẳng có con người nào muốn lãng phí thời gian quý giá của mình trong nỗi buồn của người khác. Con người còn đang vội vàng để hạnh phúc. Chính tôi và em cũng đang cố gắng chia tay trong sự bình lặng và tẻ nhạt, với hy vọng rằng khi sự quá hạn này kết thúc, có lẽ tôi và em đều sẽ tìm thấy một không gian mới mẻ với những thứ màu sắc còn mùi sơn mới và sự trông chờ về những niềm vui chưa xảy ra. Cái gì chưa xảy ra đều thật đẹp. Giá như tôi có thể nói tôi chưa yêu em, tôi muốn yêu em, tôi sẽ yêu em.

Ở hồi thứ năm. Giá như chiếc vỏ bằng xương của con côn trùng vẫn đủ chỗ để chất chứa sự lớn lên của nó.

//

Ở nơi không ai thấy.

Tôi đưa tang chúng ta.