vài suy tư về thân phận queer

bằng giang

chẳng mấy ai nói về thân phận queer, phải chăng, queer có số má như đàn bà "bảy nổi ba chìm" ư? ừ, phần nào, queer đã được nhìn nhận là tự do hơn những người đàn bà gắn với người chồng, người con, nhưng phần nào đó, sự không công nhận đã khiến cho queer trở nên queer bao giờ hết, và lúc ấy, người queer, phải chăng không queer nữa nếu như được công nhận trong hệ thống? chẳng có tiên đoán nào đủ cho sự việc này. queer, là queer và chắc chắn căn tính queer là căn tính khác biệt với hệ thống thẳng – nghĩ thẳng, nhưng nó là một phần của hệ thống ấy. loay hoay một hồi, vậy chẳng có gì ở trong, không có gì ở ngoài, không thể có kết luận về bản thể. không ngôn ngữ nào đủ để nói cho khỏi vòng vo.

thoát khỏi ngôn ngữ thôi. vậy thực hành, queer, là cách, mà chúng ta sống, là căn tính của chúng ta và là ta. những sự lộn xộn, không đoán biết trước, không thể nào o ép nó vừa khuôn với sự thẳng, nó sẵn có trong mỗi người, mỗi vật, những thứ bị khước từ, bị bỏ rơi, bị coi là không còn hợp thời, nổi loạn, lạ, đã từng hợp với thẳng cho tới lúc không hợp nữa.

mấy hôm trước, tôi tiếp bước theo một người queer đến bãi giữa, tôi nhận ra, queer ở mọi nơi, đi ra khỏi phổ tính dục. sẽ chẳng có gì hay ho nếu như chiếc cầu long biên bây giờ trở nên cũ kỹ và những cái nắp bê tông chỉ với 5cm mỏng dính được đậy lên dành cho người đi bộ. nó đã là thứ lỗi thời với các cây cầu mới, cũng là thứ dị hợm vì thực sự nó cho con người ta cảm giác lênh đênh. thỉnh thoảng, người qua lại vẫn có. hầu như đi qua đó để xuống bãi giữa sông hồng. người thì tắm sông, người thì làm bãi. ở khu đó, chẳng ai sống giống như đang ở nơi thủ đô mà ngay bờ sông bên kia, các tòa cao tầng hiện thân lên như biểu tượng văn minh đô thị giàu có. ở đây, gốc cây, ngọn cỏ, đường đất, nhà lán, bếp củi và nhiều người cởi đồ xuống sông bơi lội. ở đây, là queer, là thẳng, là những người khác với ngoài kia, những sự khác biệt nhưng vẫn có điểm chung với xã hội ở kia. thỉnh thoảng, vài câu đùa cợt tình dục được buông ra từ vài người đàn ông trung niên, một cách khả ố. các câu đùa cợt ấy, có thể ở bất kỳ đâu, trong các bữa tiệc, trong các bộ com lê và nó cũng xuất hiện ở đây, những gã mặc quần bơi ướt sũng người và mơ tưởng về sự ướt át của phụ nữ (hoặc đàn ông) khác. họ ở đó, trước mặt tôi. tôi mang chiếc máy tính đã sạc, ngồi viết lách, lắng nghe âm thanh xì xào mà như chị bạn tôi nhận xét "chị chẳng nghe đâu nên thấy nó cứ như tiếng quang quác ấy mà". thi thoảng, có vài gã lên bờ và khen "nước hôm nay đẹp lắm". tôi không rõ cái cảm giác "nước đẹp" là gì, vì tôi không biết bơi và ngại nước, tôi sợ bẩn. nhưng khi nghe thấy vậy, tôi lấy chân nhúng xuống thềm bậc dẫn ra sông, nước sông vỗ vào ôm chân tôi, làn nước vừa đủ không lạnh không ấm. hóa ra, sống ở hà nội mà không được biết nước sông hồng thế nào là sự thiếu xót, nó ngắt ta ra khỏi thứ gọi là "cảm nhận cuộc sống ở hà nội". ta mãi mãi, không thể biết, nơi đây là gì, khi chân ta mang giầy, bước trên các nền gạch đắt tiền ở trung tâm thương mại hay tòa chung cư đồ sộ, tắm trong bồn tắm hay bể bơi đầy chất tẩy,... hóa ra, chạm chân vào nước sông khiến tôi bừng tỉnh như vậy. ở đây, họ cũng phá nhiều luật lệ cuộc sống, họ bơi ở sông, ghé qua nơi mà nhiều người biết nhưng không phải ai cũng muốn ghé, họ ở đó với bếp củi, dân dã và sống với sông. họ có thể thẳng, có thể cong, nhưng họ khác ngoài kia. họ, cũng queer theo cách nào đó, cũng lênh đênh trên nắp bê tông 5cm để đi lại, như nhiều người khác, lênh đênh trong cuộc sống với thiết chế gia trưởng và chỉ cần không khéo, có thể hụt chân và ngã xuống.